بی مهری تاریخ نگاران در قبال نقش موثر زنان یاری‌گر ولایت
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد استان قم، سیده مهین میرافضلی در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های جشنواره ملی مهدویت با موضوع "زنان یاری گر ولایت در دوره غیبت صغری" در ستاد جهاد دانشگاهی واحد استان قم عنوان کرد: زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماعی جوامع، همیشه در رویدادها نقش آفرین بوده اند، اما مورد بی مهری تاریخ نگاران حتی در دوره بعد از اسلام قرار گرفته اند.
این پژوهشگر حوزوی افزود: بخشی از این بی مهری برای این است که زن هیچگاه به عنوان یک مسئله مورد توجه نبوده و این دغدغه برای تاریخ نگار وجود نداشته که به زن و نقش آن پرداخته شود، به همین دلیل است که گزارش‌های محدودی در رابطه با بانوان، حتی مادران ائمه وجود دارد، دلیل دیگر را میتوان در نوع تاریخ نگاری دانست، یعنی تاریخ نگاری قبلا به این صورت بوده که بیشتر به شرح فعالیت های افراد اصلی اجتماع می پرداختند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: یکی دیگر از دلایل این مسئله، نوع نگاه به زن بود، در طول تاریخ حتی در تاریخ اسلام، زن واقعا مورد مظلومیت قرار گرفته است؛ با وجود تعداد کم گزارش ها، در تاریخ اسلام دیده می شود که زن عنصر بیگانه‌ای از اجتماع نبوده و اینگونه نبوده که زن فقط در خانه بنشیند و به مسئولیت‌های خانوادگی خود بپردازد، زنان در کنار مسئولیت‌های خانوادگی، نقش سیاسی اجتماعی خاصی ایفا کرد.
وی با بیان اینکه نقش هرکس در بستر اجتماعی و در شرایط سیاسی که زندگی می کند، مشخص می شود، تصریح کرد: در مطالعه تاریخ، هرچه به زمان غیبت صغری نزدیک می شویم، خفقان بر ائمه بیشتر می‌شود، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) در سامرا تحت نظر شدید حکومت قرار دارند، حکومت عباسیان به شدت بیت امام را زیرنظر دارد، هر چه به عصر غیبت نزدیک می‌شویم، اسم مهدی و هادی بین خلفا بیشترمی‌شود، این مسئله همان "اندیشه سیاسی قائم" است، یعنی به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند تا بتوانند از اسم اهل بیت سوءاستفاده کنند و حضرت را به نفع خود مصادره کنند.
میرافضلی بیان کرد: در این خفقان شدید حاکم بر جامعه، خلفا عباسی در موضع ضعف قرار دارند، ترک‌ها وارد بدنه خلافت شده اند، درعزل و نصب پادشاهان وخلفا نقش مستقیم دارند و خلفا را شکنجه می کنند و به راحتی هر اقدامی در سیاست انجام می دهند، با این حال تمام کسانی که مشکل داخلی دارند، در مقابل اهل بیت(ع) محکم ایستاده‌اند.
وی یادآور شد: بعد از شهادت امام حسن عسکری(ع) شیعیان در تحیر و سرگردانی به سر می برند، دلیل اول این امر این است که امام به صورت عمومی جانشین خود را معرفی نکردند و ولادت امام مهدی(عج) را مخفی می‌کنند، وجود مدعیان دروغین بعد از امام حسن(ع)، مانند جعفر کذاب، شرایط را برای شیعیان سخت تر می‌کند؛ در این شرایط اگر تعدادی از خانم ها نبودند که ولادت امام زمان(عج) را دیده باشند، امروز با چالش‌های جدی مواجه می‌شدیم.
این مدرس حوزه خاطرنشان کرد: با بررسی گزارش‌های تاریخی متوجه می‌شویم که دو دسته از خانم ها نقش پررنگی در مهدویت، اثبات امامت حضرت مهدی (عج) و هدایت جامعه شیعه دارند، یک دسته از این خانم ها، بانوان بیت امام مانند مادر،عمه و جده حضرت هستند، دسته دوم خانم هایی هستند که در منزل امام کار می کردند.
وی گفت: عده ای از شیعیان بودند که باید از ولادت امام باخبر می شدند، عده ای از دشمنان بودند که باید تولد حضرت از آن ها مخفی می ماند و عده‌ای هم رقیبان و مدعیان وکالت و نیابت بودند که باید با این ها مبارزه می شد؛ در زمان غیبت صغری، شبکه وکالت شکل جدیدی به خود گرفت و به شبکه نیابتی تبدیل شد؛ در این زمان نقش زنان نسبت به این گروه ها تعریف شد و برای برون رفت امام زمان (عج) از این چالش ها این زنان بودند که به یاری ایشان آمدند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام با بیان اینکه بیشتر روایات به جا مانده از ولادت امام زمان (عج) را حکیمه نقل کرده است، عنوان کرد: کلینی در معرفی حکیمه به این موضوع اشاره می کند که حکیمه دختر امام جواد(ع) است که در شب ولادت امام زمان(عج) در محل حضور داشته و این واقعه را دیده است؛ این موضوع موید روایاتی است که از زبان خود حکیمه نقل می‌شود، با بررسی این روایات و اطمینان از صداقت منبع به این نتیجه می رسیم که امام زمان(عج) متولد شده‌اند و این پاسخی است به شبهاتی که در مورد ولادت حضرت بیان می‌شود.
وی افزود: تا یک جایی نیاز بود که ولادت امام مخفی بماند و از یک جایی باید شیعیان از تولد حضرت مطلع می شدند که این وظیفه اطلاع رسانی بر عهده بانوانی بود که در بیت امام حسن عسکری (ع) حضور داشتند؛ در واقع بانوان در این واقعه نقش رسانه را ایفا کردند.
میرافضلی بیان کرد: دومین نقشی که بر عهده خانم ها بود، مسئله اثبات امامت حضرت مهدی(عج) بود که در اینجا هم بیشترین نقش را حکیمه داشته است؛ زمانی که دستگاه حکومتی سعی در انحراف جایگاه امامت داشته و افراد دروغین را به عنوان جانشین امام حسن عسکری(ع) معرفی می‌کرد، حکیمه با بیان اینکه "بعد از امام حسن (ع) و امام حسین (ع) خداوند امامت را در هیچ دو برادر دیگری قرار نداد"، تمام نقشه های دشمن را نقش بر آب کرد.
وی تصریح کرد: حفظ جان امام مهدی(عج) از نکات مهم در رابطه با نقش زنان است، از زمان امام حسن عسکری(ع)، عباسیان به شدت بیت امام را زیر نظر دارند به حدی که جاسوس های خود را در خانه ایشان مستقر می‌کنند، در این شرایط امام زمان(عج) متولد می شوند و زنان به گونه ای عمل می کنند که جاسوسان متوجه ولادت ایشان نمی‌شوند و با بیان اینکه یکی از کنیزان باردار هستند، تمرکز دشمن را از خانه امام برداشتند.
این استاد حوزه در خصوص اقدام دیگر زنان در عصر غیبت صغری گفت: در زمان غیبت صغری، امام از طریق نواب با مردم در ارتباط بودند، در این دوره وجود مدعیان دروغین مشکلی است که برای شیعه به وجود می‌آید، زنان در این مورد نیز بسیار سنجیده و هوشمندانه عمل می کنند و زمانی که برای پرداخت وجوهات خود به این افراد مراجعه می کنند با پرسیدن سوالاتی، از صداقت این افراد اطمینان حاصل می‌کنند.
وی ادامه داد: با وجود گزارش‌های محدود از نقش زنان، بازهم شیعیان مدیون تحرکات سنجیده تعدادی از زنان هستند و متاسفانه این نقش مغفول مانده است.
میرافضلی در پایان افزود: گاهی در روایات دیده می شود که امام حسن عسکری برای ارتباط با اصحاب، یکی از زنان را واسطه قرار میدادند و از طریق آن ها پیام خود را به اصحاب می‌رساندند، انتظار امام از زنان این نیست که فقط در خانه باشند و به هیچ مسئله اجتماعی کاری نداشته باشند، امام به زنان مسئولیت می دادند و با آن ها در ارتباط بودند و بانوان هم با حفظ شئونات خود، امام زمان خود را یاری می کردند؛ زن در نگاه امام عسکری از شخصیت و جایگاه رفیعی برخوردار بود و هیچ تبعیضی بین زن و مرد در مسئولیت های اجتماعی قائل نبودند.
نظر شما :