خدمات معاونت پژوهشی
جداسازی سلول های بنیادی اندومتر رحم از بیماران نابارور مراجعه کننده به مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی قم در جهت استفاده از این سلول ها در درمان اختلاف ناباروری و همچنین تمایز این سلول ها به شبه اووسیت ها
خون قاعدگی به عنوان یک منبع زنده از سلولهای بنیادی بالغ است و از لحاظ مورفولوژی و عملکردی مشابه سلولهایی هستند که بطور مستقیم از اندومتر رحم خارج میشوند و بیان دوگانه سلولهای بنیادی مزانشیمی و جنینی را دارند و بر اساس تکثیر بالا و غیر تهاجمی بودنش در پزشکی ترمیمی، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. تمایز این سلولها به سلولهای جنسی در محیط in vitro و کابرد بالینی آن در ابتدای مسیر بوده و به مطالعات بیشتری نیازمند است.
در این مطالعه، به منظور شبیه سازی محیط in vitro با محیط in vivo سلولهای بنیادی اندومتریال (EnSCs) ها در یک محیط تمایزی تحت اثر مایع فولیکولی انسانی (حاوی فاکتور های رشد و هورمون ها) به سلول های شبه اووسیت القا میشوند. هدف این است که روند تمایز و شکل گیری سلولهای اووسیت مشتق از سلول های بنیادی اندمتریال رحم زنان نابارور تحت اثر مایع فولیکولی حاصل از زنان سالم مورد بررسیهای مولکولی و مورفولوژی قرار گیرد.
پلاسمای غنی از پلاکت به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی در مرکز جهاد دانشگاهی قم
محصولات مشتق از خون، عوامل زیست فعالی هستند که دارای ظرفیت ها و توانایی های ویژه ای بوده و توجه زیادی را در زمینه پزشکی به خود معطوف ساخته اند. تاثیر این محصولات به دلیل وجود تعداد زیادی از پلاکت ها در محتویات آن ها و رهاسازی طیف وسیعی از فاکتورهای رشد و مواد زیست فعال توسط آنها می باشد. از جمله ویژگی های این محصولات، قابلیت ضد باکتریایی آن ها می باشد.
در مطالعه ی که توسط محققان جهاد دانشگاهی قم انجام گرفت، PRP باعث متوقف شدن رشد باکتری Staphylococcus epidermidis گردید به طوری که هاله مشخصی به دور PRP تشکیل شد. همچنین این محصول مشتق از خون، رشد باکتری E.coli را نیز متوقف نمود. در حالی که، مشتق خونی PRF از رشد سه باکتری Klebsiella pneumoniae،Staphylococcus aureus Pseudomonas aeruginosa ممانعت به عمل آورد. هیچ فعالیت ضدباکتریایی توسط PRGF مشاهده نشد.
PRP و PRF به دلیل ترشح و رهاسازی فاکتورهای رشدی همچونplatelet factor 4 (PF4)،fibrinopeptide A و fibrinopeptide B، توانایی ایجاد شرایط ضدمیکروبی را دارا می باشند.
PRP و PRF می توانند به عنوان یک گزینه درمانی جهت بهبود عفونت های میکروبی مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه انجام آزمایشات پیش بالینی و بالینی جهت درک بهتر این خصوصیات لازم و ضروری است.
فهرست بیماریهای قابل درمان با سلولهای بنیادی:
1- ضایعات نخاعی: پزشکان با استفاده از سلولهای جنینی انسان توانسته‌اند به افراد دچار آسیب‌های نخاعی کمک کنند دوباره تا حدودی حس و کنترل اندام‌های تحتانی خود را به دست آورند. این درمان به تایید سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا رسیده است.
2- دیابت: برای بسیاری از مردم مبتلا به دیابت نوع یک که سلولهای انسولین ساز لوزالمعده توسط سلولهای ایمنی بدن از بین می‌روند، سلولهای بنیادی می‌تواند یک راه حل باشد.
دانشمندان توانسته‌اند سلولهای بنیادی جنینی انسان را به سلولهای انسولین ساز و تنظیم کننده قند خون در موشهای دیابتی تبدیل کنند. این درمان اکنون در برخی کشورهای پیشرفته بر روی انسان انجام می‌شود.
در سال 2010 ، 347 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا بودند و گفته می‌شود این آمار با توجه به رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی کافی در سراسر جهان رو به افزایش است.
3- بیماریهای قلبی: بیماری قلبی یکی از مهمترین بیماریهای مرگبار در سراسر جهان است و سلولهای بنیادی می‌تواند در این زمینه به یاری بیماران بیاید. محققان توانسته‌اند با تزریق سلولهای بنیادی، عضله قلب آسیب دیده ناشی از سکته قلبی را ترمیم کنند.
همچنین تزریق سلولهای بنیادی موجب ترمیم عروق آسیب دیده قلبی شده است. براساس آمارهای جهانی 29 درصد علل مرگ و میر در کل دنیا مربوط به بیماریهای قلبی- عروقی است.
4- بیماری پارکینسون: سلول های بنیادی همچنین به یاری مبتلایان پارکینسون نیز آمده است. بیماری تحلیل عصبی که موجب بروز مشکلات حرکتی، گفتاری و سفتی عضلات می شود.
مطالعات نشان داده است که سلول های بنیادی جنینی می توانند موجب افزایش نورون های سازنده دوپامین در بیماران مبتلا به پارکینسون شود که این ماده شیمیایی در بدنشان کاهش یافته است.
این شیوه درمان که با موفقیت بر روی مغز موش ها انجام شده، هنوز برای استفاده انسانی به بازار عرضه نشده است.
5- بیماری آلزایمر: در این بیماری نیز مانند پارکینسون سلولهای بنیادی جنینی می‌تواند یک راه حل درمانی باشد. سلولهای بنیادی می‌تواند در آینده به یک شیوه درمانی موثر برای مبتلایان به آلزایمر تبدیل شود.
آلزایمر یکی از بیماریهای رایجی است که در آن فرد قدرت حافظه خود را از دست می‌دهد. شیوه‌های درمانی کنونی می‌تواند روند پیشرفت بیماری را در افراد کند کند اما درمان قطعی هنوز برای آن ارائه نشده است. در سال 2010 حدود 35.6 میلیون نفر در سراسر جهان به آزایمر مبتلا بودند و گفته می‌شود تا سال 2030 این تعداد به 65.7 میلیون نفر برسد.
6- ترمیم ساییدگی زانو: یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمانی با استفاده از سلولهای بنیادی درمان و ترمیم ساییدگی زانو است که در ایران نیز انجام می‌شود. این درمان درصد موفقیت بالایی دارد و نیاز بیمار را به پیگیری دیگر شیوه‌های درمانی از بین می‌برد.
7- دیستروفی عضلانی: یکی از بزرگترین موانع در توسعه درمان‌های مبتنی بر سلول برای اختلالات عصبی عضلانی مانند دیستروفی عضلانی دستیابی به سلولهای ماهیچه مولد کافی برای تولید یک واکنش موثر درمانی بوده است. اما دانشمندان با حل این مشکل راه را برای درمان دیستروفی عضلانی با استفاده از سلولهای بنیادی هموار ساخته‌اند. این شیوه درمانی نیز به زودی به مراکز درمانی ارائه می‌شود.
در این میان لوسمی و لنفوم و دیگر سرطان‌های خون، تومورهای مغزی، نوروبلاستوم، سرطان تخمدان، سرطان ریه سلول کوچک، سرطان بیضه، کارسینوم سلول کلیوی، اختلالات نارسایی مغز استخوان، هموگلوبینوپاتی و بیماری سلولهای داسی شکل، اختلالات هیستیوسیتیک، اختلالات سوخت و سازی ارثی، اختلالات سیستم ایمنی ارثی و ام اس نیز فهرست بیماری‌هایی هستند که سلول بنیادی درمانی در آنها در فاز تحقیقات و یا آزمایش بالینی قرار دارد و هنوز به طور جدی به عنوان یک روش درمانی به کار گرفته نمی‌شود.
محققان امیدوارند که روزی بتوانند دریچه امیدی برای درمان این بیماریها از طریق سلولهای بنیادی بیابند.
سروش