نشست توجیهی کارگاه آموزشی تربیت کارشناس تاریخ شفاهی برگزار شد

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد استان قم در این نشست که با محوریت دفاع مقدس برگزار شد جمعی از فرماندهان، پیشکسوتان و علاقه مندان دفاع مقدس حضور پیدا کرده، طی بحث و تبادل نظر اهمیت و کارکردهای تاریخ شفاهی را بررسی، و بر هماهنگی گردآورنده و نویسنده تاریخ شفاهی تاکید کردند.

ضرورت تاریخ شفاهی

در ابتدای جلسه دکتر سید محمدرضا مصطفوی به عنوان کارشناس و مجری این برنامه با اشاره به بحث ضرورت این کارگاه و تاریخ شفاهی گفت: با توجه به اینکه حدود 40 سال از حادثه دفاع مقدس و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گذشته است و افزایش سن رزمندگان و بحث‌های تحریفی قابل پیش بینی است لذا پرداختن به این موضوع بسیار حائز اهمیت است که به همین دلیل متولی این داستان شدیم.

وی گفت: تاریخ شفاهی اهم است و در حقیقت یک علم بین رشته‌ای است که تنها یک بخش از آن بخش تاریخ جنگ است که به دوران دفاع مقدس بر می‌گردد که این کارگاه با عنایت به بحث هفته گرامیداشت دفاع مقدس است.

می‌خواهیم قدمی برداریم تا مظلومیت‌ها و ایثارگری‌های جنگ تحمیلی از یادها نرود

در این نشست دکتر محمد حیدری رئیس جهاد دانشگاهی واحد استان قم ضمن عرض خیرمقدم به فرماندهان، خلبانان و فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی و پاسداران، سربازان و فرماندهان مجاهد همیشه پیروز سپاه پاسداران و همچنین پاسداشت مظلومیت‌ها، فداکاری‌ها و ایثارگری‌های هفته دفاع مقدس اظهار کرد: هدف از برگزاری این کارگاه این است که ان شاءالله بتوانیم دین خودمان را نسبت به نام‌آوران و فرزندان این مرز و بوم ادا کنیم و بتوانیم برای تربیت متخصصین در این وادی قدمی برداریم تا تاریخ شفاهی جنگ که برشی از انقلاب است و دیگر حماسه‌های کشور خدای ناکرده مشمول گذر زمان نشود و از یادها نرود.

وی تصریح کرد: تاریخ شفاهی ارجحیتی دارد که آن دسته از افرادی که خود در این راستا فعالیتی دارند و سرگذشت کشور را دنبال می‌کنند می‌دانند  که نقل ماجراها به صورت شفاهی جاذبه و طراوت دیگری دارد.

حیدری با اشاره به اینکه طراوت و تنوع تاریخ شفاهی از جمله خصوصیاتی است که می‌تواند بر نوشته و روایت داشته باشد گفت: شاید همه آنان که سعادت حضور در فواصل جنگ را داشتند نتوانند بنا به دلایلی قلم به دست بگیرند و ذکر خاطرات را داشته باشند لذا تاریخ شفاهی این قابلیت را دارد که در گفتار می‌تواند احساسات را بروز دهد و اگر نویسنده‌ای این تبحر را داشته باشد که در نوشته آن را بروز دهد تاثیر و افتخاری است که بر ماندگاری تاریخ جنگ تحمیلی خواهد داشت و به نسل‌های بعد نیز منتقل خواهد شد.

جاذبه هنری تاثیرگذاری بیشتری دارد

رئیس جهاد دانشگاهی واحد استان قم اظهار کرد: ما در بحث قصه انقلاب باید کارهای فرهیخته‌تری نسبت به آنچه مکر دشمنان است انجام دهیم و این که چرا در مورد جنگ و به خصوص حماسه انقلاب و به ویژه جنگ قرار است کار کنیم پاسخ این است که تمام دنیا چیزی به نام اسطوره و افسانه دارند و اسطوره از آنجایی است که بشر خواسته‌هایی دارد و تمایلاتی دارد چون در فطرت بشر آرمان‌خواهی است و وقتی به حقیقت نمی‌پبیوند دست به الگوسازی می‌زند و هرچه را می خواهد در آن تجلی می دهد. ولی ما در حماسه جنگ الگوهای واقعی داریم که با این کار تاریخ شفاهی، این اتفاق خواهد افتاد که در واقع با ایراد تاریخ شفاهی پازل ثبت وقایع جنگ تحمیلی تکمیل خواهد بود و مانع تحریفات خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه سابقه تاریخ شفاهی به مدت‌ها قبل می‌رسد و در گذشته نیز بوده گفت: قصه هزار و یک شب یا مستند سازی که در کشورهای دیگر بوده و حتی خبرنگارهایی که مصاحبه می‌کنند و اسرار را اشکار می‌کند همه اینها ما را به صرافت انداخت تا بصورت کلاسیک و برای اولین بار این مبحث را ادامه دهیم تا در نهایت منجر به مدرک تحصیلی شود چون تمام زمینه‌ها فراهم است تا از افراد مستعد استفاده کنیم.

حیدری افزود: بحث جاذبه‌های هنری در تاریخ شفاهی مطرح است و ما دو نوع رویکرد داریم یک اینکه کل وقایع ثبت شود مانند کتب روایی و الان بحث این است که یک اینکه هرآنچه رزمندگان و صاحبان اندیشه داشتند را ثبت کنیم. و در دومین رویکرد بحث پژوهشی است که در آن روایت‌های مختلف را باید بیاوریم و راستی‌آزمایی کنیم و پراصالت‌ها را ثبت کنیم.

وی گفت: صدا و سیما و کتب از جنگ می‌گویند، قصه می‌گویند، فیلم می‌سازند اما هیچ کدام جاذبه ندارد چرا ما درست حق مطلب را ادا نکنیم. لذا باید اگر قرار است برای مردم و نسل جدید کار کنیم جاذبه هنری در آثارمان باشد بخصوص در مورد وقایع جنگ که اگر این جاذبه هنری نباشد زحمات، پول بیت‌المال ضربه و آن تاثیرگذاری که می‌خواهیم نخواهد داشت. و جهاد دانشگاهی تمام توان و بضاعت خود را در خدمت این امر مهم و معنوی و در طبق اخلاص قرار خواهد داد و در خدمت مجموعه خواهیم گذاشت.

تاریخ شفاهی را باید جدی گرفت

 محسن مومنی رئیس سابق حوزه‌های هنری سازمان تبلیغات اسلامی و عضو شورای فرهنگی دفتر آیت الله خامنه‌ای و از پیشگامان حوزه تاریخ شفاهی نیز در این نشست ضمن عرض گرامیداشت یاد شهدا، پیشکسوتان، رزمندگان، امام و شهیدان و با اشاره به اهمیت فنی موضوع تاریخ شفاهی، ذکر تاریخچه و ضرورت پرداختن به ترتبیت کارشناس تاریخ شفاهی افزود: هرچند پرداختن به موضوع تاریخ شفاهی را دیر شروع کردیم اما به هر حال تاریخ شفاهی عبارت است از ضبط و ثبت خاطرات برای تدوین تاریخ توسط افرادی که تاریخ را دیدند می‌باشد.

وی گفت: پیش از این از ثبت و ضبط تاریخ صرفا از نگاه حکام دیده می‌شد و نوشته می‌شد و در تاریخ رسمی می‌خوانیم که آن که جایی ندارد مردم هستند و در آن شخص دیده نمی‌شد اما ما در تاریخ شفاهی وارد خانه‌ها می‌شویم. ما در تاریخ شفاهی مردم را داریم و این‌ها سبب زنده شدن تاریخ خواهد شد تا تاریخ از هرگونه تحریف در امان باشد.

مومنی بیان کرد: ما هنوز پیشگامان، رزمندگان و آفریدگان انقلاب را داریم ولی دشمنان ما هنوز هستند و در دانشگاه‌هایشان حتی سرمایه‌گذاری کردند تا تحریفاتی را ایجاد کنند لذا تاریخ شفاهی به شرط ارائه مانع تحریف خواهد شد چرا که تاریخ ما تاریخ ممتازی است.

وی خاطر نشان کرد: آیت الله خامنه‌ای در مراسمی به نام شب خاطره فرمودند که باید کارهای مربوط به دوره دفاع مقدس صدبرابر شود و این از روی حساب و کتاب است و این استعداد وجود دارد. ایشان عنوان کردند که هرچند کارهای زیادی در مورد دفاع مقدس صورت پذیرفته است اما ما از این نرخ پائین نمی‌آییم(صدبرابر) و این باید طی برنامه‌ای انجام شود و کار شود که بخشی از آن کارگاه‌هایی است که انجام می‌شود و به همین دلیل تربیت متخصصان تاریخ شفاهی را باید جدی گرفت.

با تاریخ شفاهی مانع از هرگونه تحریف و فراموشی تاریخ باشیم

سردار حاج احمد فتوحی جانشین لشکر 17 علی بن ابیطالب در 8 سال دفاع مقدس، ضمن عرض تهنیت به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس و عرض تبریک به خالقان این حماسه بی‌نظیر تاریخی در نگرش و مقطع اجتماعی و نظامی خاطر بیان کرد: در هشت سال جنگ تحمیلی تمام جنود ابلیس و شیاطین بر روی کره زمین بسیج شدند و در یک قطعه سرزمین که یک میلیون و ششصد و اندی مترمربع است هجوم ببرند که عبد صالح خدا به عنوان یک کانون انرژی همه مردم را از شرق تا غرب کشور، کوچک و بزرگ، شهری و روستایی، پیر و جوان و باسواد و بی‌سواد نیرو بخشید لذا اهمیت مسئله تاریخ شفاهی اینجاست که بتوانیم چگونه و چه مقدار این گنجینه تاریخ را با ظرافت هرچه تمام‌تر مطرح کنیم.

وی با اشاره به اینکه ما در بحث ضرورت پرداختن به تاریخ شفاهی دو موضوع را داریم گفت: فراموشی و تحریف دو موضوع از مسائل مهمی است که باید در نظر بگیریم تا با تربیت کارشناسان تاریخ شفاهی مانع از این دو ناگوار باشیم.